To zasiłek dla rodziców lub opiekunów dziecka na częściowe pokrycie wydatków związanych z jego utrzymaniem.
Wysokość zasiłku rodzinnego:
- 95 zł miesięcznie na dziecko w wieku od urodzenia do ukończenia 5 lat,
- 124 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5 lat do ukończenia 18 lat,
- 135 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 18 lat do ukończenia 24 lat.
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka
To dodatek dla rodziców, którym urodziło się dziecko oraz opiekunów, którzy dziecko adoptowali, posiadających prawo do zasiłku rodzinnego. Przysługuje na każde dziecko (urodzone przy jednym porodzie lub adoptowane w trakcie tej samej procedury adopcji) Wniosek o wypłatę dodatku składa się w terminie 1 roku od dnia narodzin dziecka. Prawo do dodatku uzależnione jest od przedstawienia przez osobę ubiegającą się zaświadczenia, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu
Przysługuje w kwocie 1000 zł jednorazowo
Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
To dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem dla jego mamy, taty lub opiekuna, przebywających na urlopie wychowawczym na to dziecko, z minimum sześciomiesięcznym stażem pracy przypadającym bezpośrednio przed tym urlopem.
Jeśli oboje rodzice lub opiekunowie prawni dziecka korzystają z urlopu wychowawczego równocześnie, przysługiwać im będzie jeden dodatek.
Dodatek przysługuje nie dłużej niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się jednym dzieckiem,
- 36 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
- 72 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się dzieckiem niepełnosprawnym (z orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym jej stopniu).
Przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka
To dodatek dla samotnie wychowujących dziecko rodziców lub jego opiekunów, którym nie przysługują na to dziecko świadczenia alimentacyjne, a także dla osób uczących się, do ukończenia przez nie 24 lat, których oboje rodzice nie żyją.
Za osobę samotnie wychowującą dziecko uważa się: pannę, kawalera, wdowę lub wdowca, a także osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu i osobę rozwiedzioną (która żadnego dziecka nie wychowuje z jego rodzicem).
Przysługuje w wysokości:
- 193 zł miesięcznie na jedno dziecko
- 386 zł miesięcznie na dziecko niepełnosprawne
Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
To dodatek dla rodziców lub opiekunów na dzieci wychowywanych w rodzinie wielodzietnej, a więc takiej, w której jest ich więcej niż dwoje.
Przysługuje w wysokości 95 zł miesięcznie na trzecie i następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
To dodatek dla rodziców lub opiekunów niepełnosprawnego dziecka oraz niepełnosprawnych osób uczących się, na częściowe pokrycie zwiększonych wydatków związanych z ich rehabilitacją i kształceniem.
Przysługuje na dziecko:
- z orzeczeniem o niepełnosprawności – do ukończenia przez nie 16 lat lub
- z orzeczeniem o umiarkowanym lub o znacznym stopniu niepełnosprawności, również po skończeniu 16 lat, ale maksymalnie do ukończenia 24 roku życia.
Przysługuje w wysokości:
- 90 zł miesięcznie na dziecko do 5 roku życia
- 110 zł miesięcznie na dziecko powyżej 5 roku życia
Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
To dodatek dla rodziców lub opiekunów dziecka oraz osób uczących się na częściowe pokrycie wydatków związanych z nauką w szkole poza miejscem swojego zamieszkania w sytuacji dojeżdżania do niej lub zamieszkania w miejscowości, w której się ona znajduje. Dodatek ten przysługuje w czasie trwania roku szkolnego, czyli przez 10 miesięcy od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
Przysługuje w wysokości:
- 113 zł miesięcznie na dziecko w przypadku zamieszkania w miejscowości w której znajduje się siedziba szkoły (innej niż swoje miejsce zamieszkania)
- • 69 zł miesięcznie na dziecko w przypadku dojazdu z miejsca zamieszkania do miejscowości w której znajduje się szkoła (ponadgimnazjalnej lub artystycznej o poziomie ponadgimnazjalnym)
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
To dodatek dla rodziców lub opiekunów dziecka oraz osób uczących się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem nowego roku szkolnego lub nauki dziecka w „zerówce”.
Przysługuje w wysokości 100 zł na dziecko, raz w roku szkolnym
Becikowe
Przysługuje jednorazowo, z tytułu urodzenia się żywego dziecka w wysokości 1 000 zł na dziecko – jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922,00 zł.
Wniosek o wypłatę świadczenia składa się w terminie:
- 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka,
- w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia nie później jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Jednorazowa zapomoga nie przysługuje, jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie z tytułu urodzenia dziecka, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Od 1 stycznia 2012 roku prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka i jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, ponownie uzależnione będzie od przedstawienia przez osobę ubiegającą się zaświadczenia, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu
Przepisy ustawy z dnia 25 marca 2011 roku o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców nie przewidują możliwości zastąpienia w/w zaświadczenia oświadczeniem.
Zasiłek rodzinny przysługuje:
- obojgu rodzicom dziecka lub jednemu z nich,
- opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka (tzn. osobie faktycznie się nim opiekującej, jeżeli wystąpiła do sądu rodzinnego o adopcję tego dziecka),
- osobie uczącej się, pełnoletniej, która nie jest na na utrzymaniu rodziców (dotyczy to sytuacji, w której oboje rodzice takiej osoby nie żyją lub zobowiązani są płacić alimenty).
Ze względu na wiek zasiłek rodzinny przysługuje:
- do ukończenia przez dziecko 18 lat lub nauki w szkole (w takim przypadku maksymalnie do czasu ukończenia przez nie 21 lat),
- w przypadku dziecka niepełnosprawnego do ukończenia przez nie 24 lat – jeżeli kontynuuje ono naukę w szkole lub w szkole wyższej,
- w przypadku osoby pełnoletniej niebędącej na utrzymaniu rodziców do ukończenia przez nią 24 lat – jeżeli kontynuuje ona naukę w szkole lub w szkole wyższej.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
- członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym
Kryterium dochodowe
Zasiłek rodzinny przysługuje jeśli:
- miesięczny dochód rodziny lub osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł w przeliczeniu na osobę lub
- 764 zł w przeliczeniu na osobę jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne lub w przypadku niepełnosprawnej osoby uczącej się
Przy ustalaniu uprawnień do zasiłku rodzinnego brane są pod uwagę dochody członków rodziny osiągnięte w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.
Jeśli np. okres zasiłkowy rozpoczyna się 1 listopada 2020, to chodzi o rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym ten okres się rozpoczyna, czyli 2019.
W niektórych przypadkach, kiedy zachodzi zmiana sytuacji dochodowej rodziny, dochód ten będzie powiększony o dochód uzyskany lub pomniejszony o dochód utracony.
W przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie przez Główny Urząd Statystyczny.
W 2020 r. było to 3819 zł, tj. 318,25 zł miesięcznie.
Do powierzchni gospodarstwa wlicza się również obszary rolne oddane w dzierżawę. Dochód uzyskany z gospodarstwa rolnego pomniejsza się w wówczas o zapłacony czynsz z tytułu takiej dzierżawy.
Prosimy pamiętać, że dochody z gospodarstwa rolnego oraz dochody pozarolnicze należy sumować.
Okres zasiłkowy oraz terminy składania wniosków
Świadczenia rodzinne przyznawane są na okres zasiłkowy, który trwa od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego.
Wnioski o ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od dnia 1 sierpnia, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do dnia 30 listopada.
4. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do dnia 31 grudnia.
4a. W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami w okresie od dnia 1 listopada do dnia 31 grudnia danego roku, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.
Wypłacanie świadczeń rodzinnych
Świadczenia rodzinne wypłaca się nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, za który przyznane zostało świadczenie rodzinne.
W przypadku złożenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych po 10 dniu miesiąca, świadczenia rodzinne za dany miesiąc wypłaca się najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek.
W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka do świadczeń rodzinnych świadczenia te wypłaca się temu z rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub opiekunów prawnych dziecka, który pierwszy złożył wniosek.
Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia rodzinne wypłaca się temu z rodziców, pod którego opieką dziecko się znajduje.
Wstrzymuje się wypłatę świadczeń rodzinnych, jeżeli osoba nie podejmuje świadczeń przez trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
Jeżeli wznowienie wypłaty wstrzymanych świadczeń rodzinnych nie nastąpi do końca okresu zasiłkowego, prawo do świadczeń wygasa.
Świadczenia nienależnie pobrane
Osoba otrzymująca świadczenia rodzinne, w przypadku wystąpienia w rodzinie jakichkolwiek zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych (m.in. dochodowych, adresu zamieszkania, składu rodzinny, zaprzestania nauki przez dziecko), jest zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia o zmianach organ realizujący świadczenia rodzinne.
Za nienależnie pobrane świadczenia rodzinne uważa się:
- świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Takie pouczenie znajduje się w każdej decyzji.
- świadczenia rodzinne przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia.
Świadczenia rodzicielskie
Świadczenie rodzicielskie przysługuje:
- matce albo ojcu dziecka, z uwzględnieniem ust. 2;
- opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
- rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
- osobie, która przysposobiła dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia.
- skrócenia na wniosek matki dziecka okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego, zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia, zasiłku lub uposażenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;
- śmierci matki dziecka;
- porzucenia dziecka przez matkę.
- 52 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka;
- 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci;
- 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci;
- 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci;
- 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci.
- porodu – w przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1;
- objęcia dziecka opieką, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia – w przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3;
- przysposobienia dziecka, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia – w przypadku osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 4.
W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych w okresie, o którym mowa w art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1409 z późn. zm.), lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych na podstawie art. 73 ust. 3 tej ustawy, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Kwotę świadczenia rodzicielskiego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
Osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego przysługuje:
- w tym samym czasie jedno świadczenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci;
- jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka.
- co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, o której mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, otrzymują zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego;
- dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej – w przypadku osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 4;
- osoba ubiegająca się o świadczenie rodzicielskie lub osoba pobierająca świadczenie rodzicielskie nie sprawuje lub zaprzestała sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;
- w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
- osobom, o których mowa w ust. 1, przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
