Pomoc niepieniężna przysługuje osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, niezaradnym życiowo, (na podst. art. 36, pkt 2, ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.).
I. Praca socjalna
Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Zakres działań w ramach realizowania pracy socjalnej jest szeroki i uzależniony od problemu występującego w rodzinie. (art. 36, pkt 2, lit. „a”, art. 45, ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.).
Działania te polegają m.in. na:
- udzielaniu pomocy w przygotowaniu pism urzędowych oraz wniosków do sądów w sprawach o ustalenie ojcostwa, alimentów, sprawach spadkowych, innych,
- udzielaniu pomocy w kompletowaniu dokumentów dla potrzeb ustalenia stopnia niepełnosprawności, uzyskaniu renty, emerytury,
- pomoc w uzyskaniu dokumentu tożsamości oraz innych dokumentów,
- pomoc w uzyskaniu schronienia,
- pomoc w podtrzymywaniu kontaktów rodzinnych i rozwiązywaniu konfliktów.
W ramach pracy socjalnej prowadzone jest poradnictwo indywidualne, wskazywane są formy poszukiwań pracy, organizowane są zbiórki odzieży używanej, wyprawek dla dzieci, sprzętu gospodarstwa domowego. Praca socjalna obejmuje również udostępnienie osobom, rodzinom punktów poradnictwa specjalistycznego. Podczas realizacji pracy socjalnej konieczna jest współpraca z lokalnymi instytucjami im.in. sądami, Powiatowym Centrum Pomocy rodzinie w Łasku, Powiatowym Urzędem Pracy w Łasku, Powiatowym Zespołem do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Łasku, pedagogami i wychowawcami szkolnymi, Komisariatem Policji w Widawie, kuratorami zawodowymi i społecznymi, poradniami zdrowia, Urzędem Gminy w Widawie, Gminnym Zakładem Usług Komunalnych w Widawie.
Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.
Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom nieodpłatnie, bez względu na posiadany przez nich dochód.
II. Składki na ubezpieczenie zdrowotne
Osobom pobierającym zasiłek stały z pomocy społecznej, niepodlegającym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, przysługuje prawo do świadczenia zdrowotnego w formie opłacania przez ośrodek pomocy społecznej, składki na ubezpieczenie zdrowotne. Świadczenie to przyznawane jest na okres pobierania zasiłku stałego. (art. 36, pkt 2, lit. „c”, ustawy z dnia 12 marca 2004 r o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j. ) oraz art. 66 ust.1, pkt 26, ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r, o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U z 2022 r. poz. 2561)
III. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na okres 90 dni
Osobom posiadającym obywatelstwo polskie i posiadającym miejsce zamieszkania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, spełniającym kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r o pomocy społecznej, nie podlegającym ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu, niezdolnym do pracy, przysługuje prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na okres 90 dni. (art. 8, art. 36, pkt 2, lit. „c”, ustawy z dnia 12 marca 2004 r o pomocy społecznej (z.U z 2023 r. poz. 901 t.j.) oraz art. 2, ust. 1 pkt. 2, art 54, ust. 1-8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r, o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U z 2022 r. poz. 2561)
Decyzję przyznającą prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na okres 90 dni, wydaje wójt gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, po uprzednim przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego.
Decyzję wydaje się na wniosek świadczeniobiorcy, a w przypadku stanu nagłego na wniosek świadczeniodawcy udzielającego świadczenia opieki zdrowotnej.
IV. Usługi opiekuńcze
Pomoc w tej formie przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona (art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.) Uchwała Nr XXII/116/19 Rady Gminy w Widawie z dnia 30 grudnia 2019r.)
Usługi te mogą być przyznane także osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni i zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze obejmują:
- pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych,
- opiekę higieniczną,
- zaleconą przez lekarza pielęgnację,
- zapewnienie w miarę możliwości kontaktów z otoczeniem.
Ośrodek pomocy społecznej przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, termin i miejsce świadczenia.
Rada Gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania odpłatności za usługi opiekuńcze.
Usługi opiekuńcze świadczone są nieodpłatnie w przypadku, gdy dochód osoby lub rodziny nie przekracza kryterium dochodowego lub jest równy kryterium dochodowemu, określonemu w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Osoby nie spełniające powyższych warunków ponoszą odpłatność za usługi opiekuńcze w zależności od posiadanego dochodu.
V. Kierowanie do dziennych ośrodków wsparcia
Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspakajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane usługi opiekuńcze, świadczone w ośrodku wsparcia. (art. 51 a,b, ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.)
Dziennym ośrodkiem wsparcia, dla osób z zaburzeniami psychicznymi działającym na terenie gminy Widawa, jest Środowiskowy Dom Samopomocy w Dąbrowie Widawskiej. Środowiskowy Dom Samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych i zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym.
Usługi opiekuńcze w dziennym ośrodku wsparcia, świadczone są nieodpłatnie.
VI. Kierowanie do domów pomocy społecznej
Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej, przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. (art. 54, art. 55, art. 61, ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.)
Osobę, o której mowa wyżej, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego.
W przypadku gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu wycofują swoją zgodę, ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są zobowiązane do zawiadomienia o tym właściwego sądu lub prokuratury.
Domy pomocy społecznej świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
- mieszkaniec domu, a w przypadku małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
- małżonek, zstępni przed wstępnymi,
- gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej,
Szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności określa ustawa o pomocy społecznej.
VII. Sprawianie pogrzebu
W przypadku braku osób, które podjęłyby się zorganizowania pogrzebu osobie zmarłej, ośrodek pomocy społecznej zajmuje się pochówkiem osoby zmarłej. Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.(art. 44, ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.).
VIII. Posiłki
Osoba lub rodzina ma prawo do posiłku, jeżeli jest tego pozbawiona. Pomoc taka może być udzielona doraźnie lub okresowo w postaci jednego gorącego posiłku dziennie i przysługuje osobie lub rodzinie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić. Posiłki przyznawane są również dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole oraz osobom dorosłych o niskich dochodach po spełnieniu odpowiedniego kryterium dochodowego (art. 48 ust. 4, 5 ustawy o pomocy społecznej (Dz.U z 2023 r. poz. 901 t.j.).